Opiniestuk, maart 2009. Gepubliceerd in Groene klinker 19.6

Er tekent zich een conflict af tussen het management en de supporters van de voetbalclub FC Groningen. Deze supporters willen weliswaar net als het management groeien, maar vragen aandacht voor de negatieve uitwassen van de commercie die daarmee gepaard gaan.

Afgelopen 25 januari openden de ‘Groningen Fanatics’ in het ‘Euroborg’ stadion de aanval op het management van hun club. Via een publieksactie met immense spandoeken met daarop de tekst    “stop de cultuuromslag” vroegen zij aandacht voor hun ergernissen. Op 4 februari kwam het vervolgens tot een voorlopige climax met een luidruchtige demonstratie van honderden supporters vanuit de Groninger binnenstad naar het FC Groningen stadion na een nieuw omstreden besluit van hun club. Dit klassiek sociologische conflict gaat terug naar de tijd van de verhuizing naar het nieuwe stadion en ontlaadt zich nu in heftige kritiek op het te commerciële beleid van de club.

Deze verhuizing, maar ook vele andere maatregelen komen voort uit de ambitie van het management om met de club mee te draaien in de (sub-)top van de eredivisie. Zij creëerden daartoe afgelopen jaren via sponsors veel geld en mogelijkheden. Er kon vanuit de volkswijk Oosterpark verhuisd worden naar het veel grotere nieuwe stadion de ‘Euroborg’ op het Europapark. Daarnaast was het mogelijk te investeren in nieuwe spelers en de club is vooral daardoor inderdaad doorgestoten tot een redelijk vaste plek in de subtop van de Eredivisie.

Dat het management toewerkt naar groei en het winnen van meer wedstrijden is natuurlijk deel van haar basistaken. Toch loopt het management door de manier waarop zij dit nu ter hand neemt het risico voorbij te schieten aan een andere doelstelling. Het management moet namelijk ook de achterban van de club dienen en dat zijn in de voetbalwereld de supporters.

Deze supporters hebben uiteraard geen bezwaar tegen een club die vaker wint, maar een groeiend deel daarvan vindt de prijs te hoog. Deze supporters vinden dat de sfeer rond de club en in het stadion ten onder gaat aan commerciële belangen, veranderd spelersbeleid en steeds verder aangescherpte veiligheidsmaatregelen. Hoewel dit een gevoelsmatig conflict lijkt weten supporters hun ergernissen concreet onder woorden te brengen.

Stadioncommercie

De supporters hekelen bijvoorbeeld de huidige stadionsfeer met harde muziek en reclame. Elk belangrijk moment wordt ingebed in luide jingles en leuzen. De supporters hebben geen zin meer in de volgens hen oorverdovende ping voor de ‘Mediamarkt-tussenstanden’, de verkiezing van de ‘C1000-man-of-the match’ en staan ook niet te springen om via een SMS naar hun club een ‘Nintendo Wii’ in de wacht te slepen. Ze willen geen spelcomputer maar een voetbalwedstrijd winnen.

Een minstens even vaak terugkerend kritiekpunt is de toenemende dominantie van reclameborden in het stadion. Vooral de dit jaar geïntroduceerde ‘led-beboarding’ is onderwerp op menig webforum. Niet alleen leiden de felle animaties af van het voetbal, ze staan ook vóór de afrastering van de stadionvakken. Dit ogenschijnlijk onbelangrijke detail is een grote ergernis. Deze afrastering is namelijk traditioneel de plek waar de supporters hun spandoeken ophangen. Als daar reclameborden voor staan, zijn hun spandoeken onzichtbaar.

Spelersbeleid

Voetbalinhoudelijk heeft het ambitieuze beleid ook gevolgen. Groningen was altijd een volksclub van harde werkers met een trotse eigen jeugdopleiding. De spelers bleven jarenlang voor de club    spelen, in voor- en in tegenspoed. Die jeugdopleiding is er nog altijd, maar de kern van het eerste elftal is buitenlands geworden. In de basisopstelling aan het begin van dit seizoen was alleen Koen van de Laak nog Nederlander, en die komt uit Brabant.

Het is steeds vaker een komen en gaan van nieuwe spelers. Scouts reizen de hele wereld rond om nieuwe spelers voor Groningen aan te kopen. Een noodzakelijkheid, omdat de spelers van de vorige rondreis grotendeels alweer hogerop zijn gegaan. FC Groningen is voor getalenteerde buitenlanders een springplank geworden naar de echt grote Europese clubs. De supporters zouden daarentegen trouwe hard werkende spelers willen zien.

Veiligheidsbeleid

Jarenlang zijn voetbalsupporters bijna synoniem geweest aan relschoppers. Ook FC Groningen had onder de naam ‘Z-side’ een zeer beruchte hooligankern. Mede onder druk van sponsoren die niet langer met het geweld geassocieerd wensten te worden, zijn daar sinds de jaren negentig onder andere door de clubs strenge maatregelen tegen genomen.

Belangrijke maatregelen waren de introductie van Clubkaart en Combiticket. De verplichte Clubkaart zorgde voor de registratie van supporters, de Combiticket reguleerde het beveiligde vervoer van supporters naar en van de uitwedstrijden. Dit was op zich weliswaar omstreden, maar geaccepteerd door de supporters. Zij zagen dat het beleid effect had en rellen vrijwel niet meer voorkwamen.

Minder begrip is er voor de aanhoudende aanscherping van die regels. Ook nadat rellen al jaren niet meer aan de orde van de dag zijn blijft men de veiligheidsmaatregelen opvoeren. Er kwam fotoregistratie, cameraobservatie    en een alcoholverbod. Maar ook mogen de bussen onderweg naar de (vanuit Groningen vaak verre) uitwedstrijden niet meer verlaten worden voor bijvoorbeeld toiletbezoek of rookpauzes.

Paul Matthijs

Tekenend voor het gelijk van het management kan de houding van de supporters tegenover Paul Matthijs zijn. Deze middenvelder werd geboren in Paterswolde en speelt al sinds 1997 bijna onafgebroken in het eerste elftal van FC Groningen. Hij is een hard werkende voetballer, zag FC Groningen degraderen naar de Eerste Divisie maar was er recent ook bij toen de club Europees voetbal speelde.

Toen hij na een langdurige blessure eind vorig jaar weer mocht spelen werd hij uitgefloten. Hij zou te verdedigend en te traag zijn en niet passen bij het huidige niveau van de club. Die spelanalyse lijkt heel terecht maar Paul Matthijs is verder wel precies de speler die past in het door diezelfde supporters geschetste ideaalbeeld.

Dialoog

Het management lijkt    van hun kant weinig antwoorden te hebben op de kritiek. Zij zoeken voorlopig vooral de dialoog. Eind vorige maand heeft het management met een viertal supportersverenigingen afgesproken om een extra klankbordgroep op te richten. Met deze klankbordgroep wil de club een beter beeld krijgen van wat er zoal leeft onder supporters.

FC Groningen realiseert zich wel dat het een groeiend probleem is en wil tegemoet komen aan de supporters. Zij is echter met handen en voeten gebonden aan dure contracten. Het management probeert met kleine aanpassingen ook deze supporters langs de lijnen te houden, maar speelt vooralsnog haar eigen spel.